मिरचीच्या जाती Chilli variety

मिरचीच्या जाती♥प्रगतशील शेतकरी♥

♥ मिरचीच्या जाती

अग्निरेखा
काश्मिरी
ज्वाला
पंत सी १
फुले ज्योती
फुले सई
ब्याडगी
मुसळेवाडी सिलेक्‍शन
लवंगी
संकेश्‍वरी
सितारा
            
♥मिरचीच्या जातींची निवड:

बाजारपेठेच्या आवश्यकतेनुसार मिरचीच्या जातीची निवड करावी.

♥अग्निरेखा–
हिरव्या फळांचा तोडा करण्यास ही जात उपयुक्त आहे;
हेक्‍टरी सरासरी उत्पादन 25 ते 26 क्विंटल आहे.
भुरी व मर रोगाला सहजासहजी बळी पडत नाही.

♥फुले ज्योती–
मसाला करण्यासाठी हि जात जास्त प्रमाणात वापरली जाते.
वाळलेल्या मिरचीचे 28 ते 30 क्विंटल प्रति हेक्‍टर उत्पादन मिळते.
ही जात भुरी रोगाला कमी प्रमाणात बळी पडते, तर फुलकिडे आणि पांढरी माशी या किडींचा चांगल्या प्रकारे प्रतिकार करते.

♥ब्याडगी–
लाल मिरचीसाठी हि जात वापरली जाते.
साठवणुकीत फळांचा रंग चांगला टिकतो.
फळांवर सुरकुत्यांचे प्रमाण जास्त आहे.
फळांची साल जाड असते.

♥ज्वाला –
हिरव्या मिरचीसाठी चांगली आहे.
तिखटपणा जास्त आहे.

♥ पंत सी-1 –
ही जात हिरवी व लाल मिरचीसाठी चांगली आहे.
तिखटपणा जास्त आहे.

♥फुले सई –
वाळविल्यानंतर रंग गर्द लाल होतो.
तिखटपणा मध्यम आहे.
ही जात फुलकिडी तसेच काळा करप्यास मध्यम प्रतिकारक आहे.

♥मिरची नियोजनपूर्वी हे माहित हव  !      

♥मिरचीची झाडे सर्वसाधारणपणे २ ते ५ फुटापर्यंत वाढतात.
कच्ची मिरची हिरव्या रंगाची असते. हि पिकल्यानंतर लालचुटुक रंगाची होते.
मसाल्यासाठी वापरण्यात येणारया मिरच्या मात्र मुळातच लाल असतात.
त्यांना उत्तम प्रकारे वळवून, दळून त्याचे तिखट करतात.
मासाहार मध्ये मिरची वापरल्यामुळे तो पाचान्सुलभ होतो.
लसुणमिरचीचा ठेचा करून खाल्यास तोंडाला चव येते व भूकही लागते.
असे विविध लाभ मिरचीच्या सेवनामुळे होऊ शकतात.
प्रांतभेदानुसार मिरचीच्या विविध जाती उपलब्ध आहेत.
तिखट तयार  करण्यासाठी वापरण्यात येणारया मिरचीच्या प्रकारांची माहिती पुढे दिलेली आहे.
आपण सर्वांना आपला साठवणीचा परंपरागत मसाला तयार करण्यासाठी या माहितीचा निश्चितच उपयोग होईल.

♥बेडकी नं . १ (जातवान)
कर्नाटक स्टेटम कर्नाटक स्टेटमध्ये पिकणार्या बेडकी मिरची मध्ये एकुण ४ प्रकार आहेत त्यापैकी बेडकी न. १ हि मिरची उत्तम असते. या मिरचीलाच हुबळी कुलंगुट (अन्निगिरी) किव्हा जातवन बेडकी असेहि म्हणतात अन्निगिरी किव्हा जातवान हि नवे व्यापारी वर्गात विशेषप्रचलित आहेत. हिचा सीझन नोव्हेंबर ते जानेवारी - फेब्रुवरी पर्यंत असतो. लांबी सुमारे ४ ते ५ इंच असते. साल जाड व पिळदार असून रंग कुंकवा प्रमाणे गाढत लाल असतो. व्यापारी वर्गात हि रुद्राक्ष कलर म्हणून ओळखली जाते. हि मिरची उत्तम प्रकारे वाळवून दळल्यास तिखटाचा रंग वर्षभर टिकतो व मुळ स्वादहीं दीर्घ काळ राहतो. हीं चवीला मिडीयम तिखट असते.

♥बेडकी नं . २  (हवेरी)
हीं हुबळी जिल्हातील हवेरी तालुक्यात होते. हिचा सिझन डिसेंबर पासून पुढे सुरु होतो. हीं लांबीला सुमारे ४ इंचा पर्यंत असते. साल पातळ, पिळदार व केशरी रंगाची असते. रंगाचा टिकाऊपणा सर्वसाधारण स्वरूपाचा असतो. तिखट पणाहीं मध्यमच असतो. 

♥बेडकी नं . ३ (रायचूर)
हीं हुबळी जिल्हातील रायचूर तालुक्यात होते. हिची साल फार जाडहीं नसते व पातळहीं नसते. इतर सर्व गुणधर्म हे हवेरी बेडकीप्रमाणेच असतात.

♥बेडकी नं . ४  (बेलारी)
हे बेलारी जिल्हातील खासपिक आहे. ह्या मिरची चे पिक भरपूर प्रमाणात येते. दिसायला साधारण पणे जातवान बेडकी प्रमाणेच लाल व पिळदार दिसते. परंतु दळल्यानंतर तिखटाचा रंग मात्र केशरी दिसतो. व तो पावसाळ्यात आणखीन फिक्का पडतो. काहीवेळा मिरची पावडर अगदीच सफेद होते. इतर बेडकी मिर्चांचा तुलनेत हीं स्वादाला कमी तिखट असते, जातवान बेडकी व बेलारी बेडकी ह्यांचा बाजार भावात प्रती किलो मागे १५ ते २० रुपये. फरक असतो. सध्या ह्या जातीच्या मिरचीची आवक सुरु झालेली आहे.

♥काश्मिरी मिरची
या मिरची मध्ये जातवान (हुबळी, कुलंगुट) काश्मिरी व बेलारी काश्मिरी अशा दोन जाती उपलब्ध आहेत. त्यापैकी जातवान काश्मिरीला मिर्चांची राणी मानली जाते. हिचे पिक फारच कमी प्रमाणात येते. रंग अतिशय लाल भडक असतो. तिखटपणा अतिशय कमी असूनही स्वादिस्ट असते. एखाद्या पदार्थात हिचे प्रमाण चुकून जास्त जरी झाले तरीही पदार्थाचा तिखटपणा वाडत नाही.शाकाहारी किवा मांसाहारी पदार्थांना आकर्षक करण्या साठी, ग्रेवीला लालभडक तवंग येण्यासाठी या मिरची चा वापर करतात.

♥बेलारी काश्मिरी
हीं मिरची बेलारी बेडकी प्रमाणेच पास्व्या रंगाची असते या मिरची पावडरचा रंग दिघा काळ टिकत नाही. दिसायला हीं जातवान काश्मिरी सारखीच दिसते. त्या मुले फसगत होण्याचा संभव असतो. परुंतु जातवान काश्मिरी व बेलारी काश्मिरी या दोन्हींचा बाजार भवेत प्रती किलो मागे २० ते २५ रुपयांचा फरक असतो.

♥संकेश्वरी (जातवान)
एकेकाळी  महारास्त्रातील  जनतेची  हि  सर्वाधिक  प्रिय  मिरची  होती. हिचे  पिक  सप्टेबर ते  डिसेंबर च्या  दरम्यान येते. महारास्त्राच्या सरहदी वर निप्पाणी व कर्नाटक स्टेटमधील बेळगाव पट्यात संकेश्वर गाव येते. याच्या आसपासच्या भागात हि पिकते. उत्तम प्रतीची संकेश्वरी हि लांबीला ६ ते ७ इंच, पिळदार व केशरी रंगाची असते. तिखटाचा रंगही केशरीच असतो. हिचा तिखटपणाही उत्तम प्रतीचा व टिकाऊ स्वरूपाचा असतो. परंतु मागणीच्या तुलनेत पिक कमी प्रमाणात येत असल्याने जातवान संकेश्वरी हि जागेवरच संपते. वाशी मार्केटमध्ये हिची आवक फारच कमी प्रमाणात होते. व जी मिरची येते ती फारच साधारण प्रतीची, शिलक राहिलेली येते.
                                
♥गुंटूर (पांडी) मिरची
                           आंध्र प्रदेशातील गुंटूर जिल्ह्यात पिकणारी हि मिरची आशिया खंडातील न १ ची मिरची आहे. या प्रांतात हिचे पीकही भरघोस असून संपूर्ण आशिया खंडाला तिखट मिरची पुरविण्याची क्षमता या प्रांतात आहे.या मिरचीला तिखट मिरचीचा  राजा मानले जाते. हिचा सिझन फेब्रुवारी ते एप्रिल- मे असा असतो. हि लांबीला ३ ते ४ इंच, गोलसर लांब व लांब देठाची असते. यामध्येही दोन प्रकार मिळतात. एका प्रकारची मिरची केशरी रंगाची असते. तर खमाम तालुक्यातील गुंटूर हि लाल भडक रंगाची असते खमाम गुंटूर उत्तम समजली जाते. आंध्र मध्ये पाऊस उशिरा येत असल्याने आंध्र गुंटूरचे पिक उशिराने येते. परंतु बेडकी, वरंगळ व हैद्राबाद या भागात पाउस लवकर येत असल्याने बेडकी तालुक्यातील बेडकी गुंटूरचे पिक लवकर येते बेडकी हैदराबादचा सिझन नोव्हेंबरमध्ये सुरु होऊन तो फेब्रुवारी - मार्च पर्यंतच असतो. परंतु आंध्र गुंटूरच उत्तम प्रतीची असल्याने शक्यतो हिचाच वापर करावा.
        या वर्षी ह्या मिरचीचे पिक चांगले असून नजीकच्या भविष्यात भाव वाढण्याची शक्यता नाही. परंतु गेल्या डिसेंबर - जानेवारी महिन्यात गुंटूर भागात अचानक झालेल्या वादळी पावसाने मिरची फारच डागाल्यामुळे कमी प्रतीची येत आहे. मालही ओलसर आहे. गुंटूर प्रमाणेच बेडकी दिस्त्रीच्क
मधील  बेडकी गुंटूर, वरंगळ गुंटूर तसेच हैदराबादेतील हैद्राबाद गुंटूरहि ओलासारच येत आहे. एप्रिलपासून मात्र सुका माल उपलब्ध होईल.

♥रेशामपट्टी
हि वरंगळ व राजस्थानात मिळते. साधारणता ढोबळी मिरचीप्रमाणेच दिसते. परंतु लालभडक असते. वरंगळच्या मिरचीला सिंगल पट्टा व डबल पट्टा  असे म्हणतात. राजस्थानातील मिरचीला फाफडा म्हणतात. फाफडा व डबल पट्टा यांची साल खूप जाड असते. देठही जाडसर असतो. रेशामपट्टी या मिरचीचा  तिखटपणा फारच कमी असतो.

♥बिज प्रक्रिया:

गादी वाफ्यावर पेरणीपूर्वी तीन ग्रॅम थायरम प्रति किलो बियाण्यास चोळावे.

♥बियाण्याचा दर:

बियाण्याची मात्रा :1.0 किलो ग्रॅम प्रति हेक्टर

♥गादिवाफ्यावर पेरणी:

दोन ओळींतील अंतर १० सें.मी. ठेवून, एक ते 5 सें.मी. खोलीवर बियांची पातळ पेरणी करून बारीक मातीने बियाणे झाकावे.

बियाण्याची उगवण होईपर्यंत आच्छादन झाकून सकाळी व सायंकाळी झारीने पाणी द्यावे.
वाफ्यास 25 ते 30 ग्रॅम फोरेट देऊन पाणी द्यावे.

पेरणीनंतर 30 दिवसांनी प्रति वाफ्यास रोपांच्या जोमदार वाढीसाठी 20 ते 25 ग्रॅम युरिया दोन ओळींमधुन पिकांस द्यावे.

रस शोषण करणा-या किडींसा व करपा रोगापासून संरक्षण होण्यासाठी 12 मि.लि. नुवाक्रॉन अधिक 25 ग्रॅम डायथेन एम – 45 प्रति दहा लिटर पाण्यात मिसळून उगवण झाल्यानंतर दर दहा दिवसांच्या अंतराने दोन ते तीन फवारण्या कराव्यात.

संकलीत!